Astronomlar uzaq bir ulduzun orbitində fırlanan əvvəllər görünməmiş obyekt növü - TOI 849b planetinin qabıqsız nüvəsini kəşf ediblər. Bu kəşf Yupiter və Saturn kimi nəhəng qaz planetlərinin sirlərini aça bilər.
Yupiter və Saturnun qalın bir hidrogen və helium qabığı altında möhkəm bir planet nüvəsi var. İndiyə qədər heç kim bu nüvələrin necə göründüyünü görə bilməyib. “Nature” jurnalında dərc olunan məqalədə astronomlar qrupu sıx atmosferə malik olmayan nəhəng planetin qayalıq “daxili hissələrini” kəşf etdiklərini bildirir.
Alimlər bu qəribə obyekti "Neptun səhrası" adlanan ərazidə aşkar ediblər. Son bir neçə ildə astronomlar ölçülərinə görə Yerə bənzər ekzoplanetləri fəal şəkildə tədqiq edir və kəşf edirlər. Beləliklə, üç il əvvəl Kepler kosmik teleskopu ilə işləyən tədqiqatçılar kiçik ekzoplanetləri iki qrupa - kütləsi Yerdən 10 dəfədən çox olmayan super Yerlərə və kütləsi Yerdən on dəfə böyük olan mini Neptunlara ayırdılar. . Bu iki növ bir-birindən çox fərqlidir, birincilər planetimizin böyüdülmüş nüsxələri, ikincilər isə okean dünyaları və ya “cırtdan” qaz nəhəngləridir. Bu qruplar arasında "boşluq" deyilən göy cisimləri "Neptun səhrası" bölgəsinə düşür.
TESS teleskopu ilə işləyən alimlər qəribə TOI 849b obyektini müşahidə ediblər. Məsələ burasındadır ki, onun radiusu Yerdən təxminən 3,5 dəfə böyük idi, ona görə də astronomlar onun tipik bir mini Neptun olduğuna qərar verdilər. Lakin HARPS spektroskopunun köməyi ilə obyekti daha yaxından tədqiq edən tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, TOI 849b Yerdən təxminən 39 dəfə ağırdır, yəni o, qaz və ya okean planeti ola bilməz.
Beləliklə, alimlər belə bir nəticəyə gəldilər ki, onların qarşısında qabıqsız bir nüvə var. Astronomlar qaz nəhənginin ulduzla qarşılıqlı əlaqə, başqa planetlə toqquşma nəticəsində onu itirə biləcəyini və ya sadəcə olaraq onun xarici təbəqəsini formalaşdırmağa vaxtı olmadığını irəli sürürlər.
“TOI 849b planeti Yerə bənzəyən ağır bir dünyadır və sıxlığı planetimizinkinə bərabərdir. Güman edirik ki, əvvəlcə o, böyük miqdarda helium və hidrogenlə örtülmüş Yupiterə bənzəyirdi. Onların olmaması onu deməyə əsas verir ki, biz planetin çılpaq nüvəsi ilə qarşılaşırıq”, - tədqiqatın müəlliflərindən biri Devid Armstronq bildirib.
İndi elm adamları belə obyektlərin mövcudluğunun mümkün olduğunu bildiklərinə görə, qaz nəhəngi planetlərin necə inkişaf etdiyi barədə fikirləri sınaqdan keçirə bilərlər.
“Biz ilk dəfə olaraq belə planetlərin mövcud olduğuna və tapıla biləcəyinə dair sübutlarla rastlaşdıq. Bizim planetin nüvəsinə öz günəş sistemimizdə edə bilməyəcəyimiz şəkildə baxmaq imkanımız var”, - deyə əsərin müəllifləri şərh edirlər.
Həmçinin oxuyun: