მეცნიერებმა გააკეთეს საინტერესო აღმოჩენა, რომელიც დაკავშირებულია დედამიწის ატმოსფეროს ჟანგბადით გაჯერებასთან. ირკვევა, რომ ამ პროცესს ჰქონდა შეფერხების პერიოდები და ზოგადად მას 100 მილიონი წლით მეტი დასჭირდა, ვიდრე აქამდე ეგონათ.
მოგეხსენებათ, ჩვენი პლანეტა ჩამოყალიბდა დაახლოებით 4,5 მილიარდი წლის წინ და იმ დროს ატმოსფეროში ჟანგბადი პრაქტიკულად არ იყო. მაგრამ თითქმის 2 მილიარდი წლის შემდეგ მოხდა ცვლილებები: ჟანგბადის დონემ დაიწყო მატება, შემდეგ კი მკვეთრად დაეცა, რასაც თან ახლდა ფართომასშტაბიანი კლიმატური ცვლილებები. ისინი მოიცავდნენ გამყინვარების რამდენიმე პერიოდს და ყინულს შეეძლო თითქმის მთელი დედამიწა სქელი ქერქით დაეფარა.
ეს მონაცემები მიღებულია იმ დროს წარმოქმნილ ქანებში დაფიქსირებული ქიმიური თვისებების საფუძველზე. მათი გაანალიზებისას მეცნიერები მივიდნენ დასკვნამდე, რომ 2,32 მილიარდი წლის წინ ჟანგბადი ჩვენი პლანეტის ატმოსფეროს ერთ-ერთი მთავარი ელემენტი იყო. მაგრამ 100 მილიონი წლით ადრე მოვლენები განსხვავებული იყო. ჟანგბადის დონე მუდმივად იცვლებოდა და კრიტიკულ წერტილს აღწევდა.
კალიფორნიის უნივერსიტეტის გეოლოგების მიერ ჩატარებული ახალი კვლევის ფარგლებში, მეცნიერები მივიდნენ დასკვნამდე, რომ ფენომენის ხანგრძლივობა, სახელწოდებით დიდი ოქსიდაცია, გაგრძელდა 100 მილიონი წლით უფრო მეტს, ვიდრე ადრე ეგონათ. და ამას ადასტურებს არსებული კავშირი ოქსიგენაციასა და კლიმატის მკვეთრ რყევებს შორის.
ასევე საინტერესოა:
- პლანეტები მიწისქვეშა ოკეანეებით შეიძლება უფრო შესაფერისი იყოს სიცოცხლისთვის, ვიდრე დედამიწა
- დედამიწაზე სიცოცხლე შესაძლოა წარმოშობილიყო კვინტილიონი ელვის დარტყმის შედეგად
გეოლოგი ანდრიი ბეკერი თვლის, რომ დიდი ჟანგვის დროს მთელი ჟანგბადი წარმოიქმნა ციანობაქტერიების მიერ, რომლებიც აწარმოებენ ენერგიას ფოტოსინთეზის გზით. ამ პროცესში ჟანგბადი მთავარი გვერდითი პროდუქტია. ადრეულმა ციანობაქტერიებმა შეძლეს იმდენი ჟანგბადის შექმნა, რომ ეს საკმარისი აღმოჩნდა პლანეტის გარეგნობის შესაცვლელად. შესაძლებელი გახდა ამ ურთიერთობის იდენტიფიცირება და მიკვლევა ზღვის დანალექ ქანებში, რომლებიც შეიცავს გარკვეული ტიპის გოგირდის იზოტოპებს. როდესაც ჟანგბადის დონე იზრდება, იზოტოპები ქრება, რადგან მათი გამომწვევი რეაქციები ჟანგბადის არსებობისას არ ხდება.
ამ ქიმიური სიგნალების შესწავლით მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ ატმოსფეროში ჟანგბადის დონის აწევა და დაცემა დაკავშირებულია სამ ფართომასშტაბიან გამყინვარებასთან, რომლებიც მოხდა 2,5-დან 2,2 მილიარდი წლის წინ. მაგრამ შემდეგ ორი შემდგომი გამყინვარება არანაირად არ იყო დაკავშირებული ჟანგბადის დონის რყევებთან. გაირკვა, რომ მესამე გლობალური პროცესის შემდეგ დედამიწაზე ჟანგბადის დონე იმდენად დაეცა, რომ პლანეტა ფაქტიურად „დაიხრჩო“. შემდეგ კი, 2,32 მილიარდი წლის წინ, ჟანგბადის წარმოების ზრდა დაიწყო და ეს დაემთხვა საბოლოო გამყინვარებას, რომელიც ადრე არ იყო დაკავშირებული ატმოსფერულ ცვლილებებთან.
ასევე წაიკითხეთ:
- ყოველწლიურად დედამიწაზე 5 ტონაზე მეტი არამიწიერი მტვერი მოდის
- ასტეროიდი აპოფისი დედამიწაზე 2068 წელს არ დაეცემა