Окумуштуулар Сатурндун эң чоң жандоочусу Титанды кылдат изилдеп жатышат. Титанды изилдөөнүн бир себеби, изилдөөчүлөр анын Жердеги жашоонун эволюциясынын алгачкы этаптары тууралуу маалыматка ээ болушу мүмкүн деп эсептешет. Титанды изилдөөдөгү көйгөй Айдын органикалык аэрозольдон чыккан күрөң-кызгылт сары тумандуу атмосферада капталганында.
Бул органикалык аэрозолдун табияты жана келип чыгышы табышмак бойдон калууда. Лабораторияда IBM изилдөөчүлөрү Титандын туманынын кантип пайда болушу жана анын химиялык курамы кандай болушу мүмкүн экендиги тууралуу жаңы деталдарды табышты. Окумуштуулар тумандагы молекулалардын өсүшүнүн ар кандай этаптарынын сүрөттөрүн алышкан.
Айдын тумандары нанобөлүкчөлөрдөн турат, алар өз кезегинде көмүртек, суутек жана азотту камтыган көптөгөн ири жана татаал органикалык молекулалардан турат. Ультрафиолет жана космостук нурлануу метан, азот жана башка газдардын аралашмасына түшкөндө молекулалар химиялык реакциялардын каскадын түзөт.
Планета илимпоздору азыр Жерди болжол менен 2,8 миллиард жыл мурун ушундай туман курчап алган болушу мүмкүн деп эсептешет. Бүгүнкү күндө Титандын айланасындагы тумандуулукту изилдөө илимпоздорго байыркы Жердин атмосферасы кандай болгонун көрүүгө мүмкүндүк берет. Окумуштуулар 2004-2017-жылдар аралыгында Сатурндун айланасында айланган Кассини космостук кемесинин аркасында Титандын айланасындагы тумандуулуктун курамын билишкен.
Космостук аппарат Айдын атмосферасын түз өлчөөлөрдү жасады, бирок биз Титандын атмосферасынын бардык деталдарын дагы эле түшүнө элекпиз. Лабораториялык экспериментте топ метан менен азоттун аралашмасын колдонушкан. Андан соң Титандын атмосферасындагы шарттарды окшоштурган электрдик разряд аркылуу химиялык реакцияларды башташкан.
Ошондой эле окуңуз:
- Комета же астероид: динозаврларды эмне өлтүргөн жана ал кайдан келген?
- Космостун кызыктай аймактары орбиталык спутниктерге зыян келтириши мүмкүн