Twee grote sterren omgeven door een indrukwekkende gas- en stofwolk intrigeren wetenschappers al jaren. Eén van hen heeft immers een magnetisch veld, net als het onze zon, en de ander niet. Bovendien worden zulke massieve sterren niet gekenmerkt door de aanwezigheid van een nevel, dus dit is een vrij zeldzame combinatie. Het lijkt erop dat astronomen dit mysterie hebben kunnen oplossen.
Toen astronomen naar het ‘stellaire duo’ in het hart van een verbluffende wolk van gas en stof keken, stond hen een verrassing te wachten. Normaal gesproken zien sterren in zulke paren eruit als een tweeling, maar in HD 148937 lijkt de ene ster jonger en heeft, in tegenstelling tot de andere, een magnetisch veld. Nieuwe gegevens van de European Southern Observatory (ESO) laten zien dat het systeem oorspronkelijk drie sterren had, maar dat de ene ster later de andere opslokte, een gebeurtenis die een wolk creëerde en het lot van het systeem voor altijd veranderde.
Het HD 148937-systeem bevindt zich op een afstand van ongeveer 3800 lichtjaar Aarde in de richting van het sterrenbeeld Kosynets. Het bestaat uit twee sterren, veel massiever dan de zon, en is omgeven door een nevel, een wolk van gas en stof. "Een nevel rond twee massieve sterren is zeldzaam, en het gaf ons echt het gevoel dat er iets cools stond te gebeuren in dit systeem", aldus de astronomen.
"Na een gedetailleerde analyse konden we vaststellen dat de massievere ster er veel jonger uitziet dan zijn metgezel, wat geen enkele zin heeft, omdat ze zich tegelijkertijd hadden moeten vormen!" Het leeftijdsverschil van 1,5 miljoen jaar bracht onderzoekers ertoe te geloven dat iets de massievere ster verjongde. Een ander stukje van de puzzel is de nevel rond de sterren, bekend als NGC 6164/6165. Met een leeftijd van 7500 jaar is hij aanzienlijk jonger dan beide sterren en vertoont hij een hoog gehalte aan stikstof, koolstof en zuurstof, elementen die doorgaans in de ster worden aangetroffen en niet daarbuiten.
Om dit mysterie op te lossen heeft het team negen jaar aan gegevens verzameld van de PIONIER- en GRAVITY-instrumenten op de Very Large Telescope Interferometer (VLTI) van ESO in de Atacama-woestijn, evenals archiefgegevens van het FEROS-instrument. "Wij geloven dat dit systeem er oorspronkelijk drie had sterren. Twee van hen moesten dicht bij elkaar zijn, en de derde was veel verder weg, leggen de wetenschappers uit. – Twee innerlijke sterren smolten samen, vormden een ster met een magnetisch veld en stootten een deel van het materiaal uit dat de nevel creëerde. De verder weg gelegen ster kwam in een nieuwe baan terecht met de nieuw gevormde magnetische ster, en er ontstond een dubbelstersysteem."
Dit scenario helpt bij het oplossen van een al lang bestaande puzzel in de astronomie: hoe massieve sterren hun magnetische velden krijgen. Hoewel magnetische velden een veel voorkomende eigenschap zijn van sterren met een lage massa, zoals de zon, kunnen massievere sterren magnetische velden niet op dezelfde manier ondersteunen. Maar er zijn zulke uitzonderingen.
Astronomen vermoeden al lang dat massieve sterren magnetische velden kunnen verwerven wanneer twee sterren samensmelten. Maar dit is de eerste keer dat onderzoekers hiervoor direct bewijs hebben gevonden. In het geval van HD 148937 heeft de fusie waarschijnlijk recentelijk plaatsgevonden.
Lees ook: