Wojna w Ukrainie udowodniła, że współczesne drony bojowe mają ogromny wpływ na przebieg działań wojennych. Bezzałogowy statek powietrzny (lub UAV) to dron bojowy, który jest zdolny do przenoszenia amunicji powietrznej, takiej jak pociski, przeciwpancerne pociski kierowane i bomby, a także służy do obserwacji i wykrywania wrogich jednostek. Te drony są sterowane w czasie rzeczywistym, ale mogą również działać z różnym stopniem “autonomii”.
Wiele krajów wykorzystuje jeden lub więcej rodzajów bezzałogowych statków powietrznych do obserwacji i komunikacji, a niektóre mają nawet drony bojowe. UAV mogą teraz wykonywać większość misji bojowych w powietrzu, w tym z użyciem rakiet typu “powietrze-ziemia”, bomb naprowadzanych laserowo, a nawet eksperymentalnych systemów. Takie możliwości dronów rodzą pytania o to, jak długo załogowe samoloty wojskowe przetrwają, zanim staną się zabytkiem historii.
W tym artykule skupimy się na najpotężniejszych dronach bojowych, które już są wykorzystywane lub nadal się rozwijają.
Baykar Bayraktar TB2
Oczywiście chcę rozpocząć swoją historię od bohatera, o którym wie cały świat. Jak się domyślasz, mówimy o Baykar Bayraktar TB2. Ten turecki dron sprawdził się dobrze w Ukrainie i nie tylko, ma już na swoim koncie sporo zniszczonego sprzętu wojskowego. Mówi się nawet, że odegrał ważną rolę w zatonięciu krążownika “Moskwa”.
Bayraktar TB2 jest klasyfikowany jako bezzałogowy statek powietrzny klasy MALE, zdolny do wykonywania misji obserwacyjnych i rozpoznawczych oraz akcji z użyciem kierowanej broni. Taktyczny BSP Bayraktar został opracowany przez spółkę joint venture Baykar Makina i Kale Group. Ten dron jest idealnym systemem do prowadzenia misji rozpoznawczych i działań bojowych.
Kadłub wykonano z włókna węglowego, kevlaru i hybrydowych komponentów, natomiast segmenty łączące z części aluminiowych. Silnik znajduje się między wysięgnikami ogonowymi.
Każdy system Bayraktar TB2 składa się z sześciu UAV, dwóch naziemnych stacji kontroli, trzech naziemnych terminali danych, dwóch zdalnych systemów wideo i sprzętu wsparcia naziemnego.
Dron ma długość 6,5 m, rozpiętość skrzydeł 12 m i maksymalną masę startową 650 kg. Jest w stanie unieść ładunek do 150 kg i pracować zarówno w dzień, jak i w nocy.
Ukrainian Bayraktar in the morning sank 2 Russian patrol boats "Raptor" of the Black Sea Fleet. It happened near the famous Zmeinyi island.#BayraktarTB2#Ukraine️ #UkraineRussianWar #UkrainianArmy pic.twitter.com/sxrmTTdtFY
— Root Nation EN (@RootNationEN) May 2, 2022
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o legendarnym dronie, mamy szczegółową recenzję.
Przeczytaj także: Bezzałogowy statek powietrzny Bayraktar TB2: Co to za bestia? Nasza „recenzja”
General Atomics MQ-1 Predator
To pierwszy dron-zabójca. Został opracowany w 1994 roku przez amerykańską korporację General Atomics. Jego opracowanie było początkiem prawdziwej rewolucji w świecie bojowych bezzałogowych statków powietrznych. Możliwość przeprowadzania zdalnych ataków ratujących życie personelu, szybkie i „anonimowe” niszczenie wyznaczonych celów przemówiło oczywiście do armii amerykańskiej, która jako pierwsza użyła Predatora do niszczenia punktów ostrzału talibów w Afganistanie. Po 2002 roku te drony bojowe były również używane przeciwko konwojom i żołnierzom z Iraku, Jemenu, Somalii i Pakistanu. Dron służy nie tylko w armii amerykańskiej, ale także w armii włoskiej, brytyjskiej i pakistańskiej.
Standardowa konfiguracja systemu Predator obejmuje cztery samoloty, jeden naziemny system kontroli i jeden terminal komunikacji danych Trojan Spirit II. Samolot Predator ma długość 8,2 m i rozpiętość skrzydeł 14,9 m. System działa na wysokości 7620 m i zasięgu 740,8 km.
Predator może utrzymać się w powietrzu przez ponad 40 godzin i ma prędkość przelotową ponad 129,6 km/h.
Wielozadaniowy, wytrzymały UAV MQ-1 Predator jest uzbrojony w pociski rakietowe AGM-114 Hellfire.
Przeczytaj także: Broń zwycięstwa: ATGM Javelin FGM-148 – bezlitosny dla czołgów
General Atomics MQ-9 Reaper
Ulepszony model Predator nazwano MQ-9 Reaper. Dron został po raz pierwszy użyty w 2007 roku w Afganistanie, niszcząc pojazd rebeliantów. Miesiąc po tym wydarzeniu na koncie MQ-9 Reaper było już kilkadziesiąt jednostek zniszczonego sprzętu, a gdy zaczęli z niego korzystać nie tylko Amerykanie, ale także Brytyjczycy, Włosi i Francuzi, liczba ta znacznie wzrosła.
Choć nie jest to najbardziej zaawansowany technologicznie dron według dzisiejszych standardów, jest jednym z najpotężniejszych i najbardziej rozpowszechnionych na świecie.
O General Atomics MQ-9 Reaper pisaliśmy szczegółowo w osobnej recenzji.
Przeczytaj także: Wszystko o dronach General Atomics MQ-9 Reaper
IAI Eitan (Heron TP)
Ten dron, opracowany w Izraelu, jest jednym z najtańszych. Po raz pierwszy stał się znany w 2004 roku, a dopiero pod koniec 2007 roku został zaprezentowany szerokiemu gronu publiczności.
IAI Eitan może być używany do obserwacji, pozyskiwania celów lub rozpoznania, a także jest zdolny do misji bojowych, takich jak: obrona przeciwrakietowa i strategiczne uderzenia dalekiego zasięgu. Dron wyposażony jest w system tankowania w locie.
Jego wymiary (13×26 metrów) i nośność (2-4,6 tony) umożliwiają przenoszenie nie tylko pocisków i bomb, ale także dronów szturmowych kamikaze. Z nielicznych znanych operacji, w które zaangażowany był IAI Eitan, należy wspomnieć o nalocie na Strefę Gazy w 2009 roku, podczas którego zniszczono iracki konwój.
Ładowność drona to 2700 kg, masa startowa to 5400 kg. Długość urządzenia to 13 m, rozpiętość skrzydeł to 26 m. Urządzenie może osiągnąć prędkość 407 km/h i ma zasięg ok. 7400 km. IAI Eitan jest zdolny do 30 godzin lotu na wysokości około 14 000 m. Jest napędzany silnikami Pratt & Whitney Canada PT6-67A.
Przeczytaj także: Ukraińskie wojsko doceniło polski system przeciwlotniczy Piorun: recenzja
Drony bojowe: CASC Rainbow CH-4 UAV
Na naszej liście znajduje się również chiński model wojskowy. Stworzony przez firmę CASC Rainbow-4 (lub bezzałogowiec Cai Hong-4) nie jest jedynym wariantem w portfolio firmy, ale można go nazwać najbardziej rozpoznawalnym.
Dron jest specjalnie zaprojektowany do misji na dużych wysokościach na lądzie i morzu. Ponadto może strzelać na odległość do 5000 metrów. Rainbow CH-4 ma ruchomą wieżę z czujnikiem elektrooptycznym i łączem danych do naziemnej stacji kontroli. Dron posiada nowoczesną stację zdalnego sterowania z łącznością w zasięgu wzroku i satelitarną. System jest kontrolowany przez dwie osoby.
Rainbow CH-4 jest w stanie wystrzelić pocisk “powietrze-ziemia” z odległości 5000 metrów, więc może pozostać poza zasięgiem większości stanowisk przeciwlotniczych.
W przeciwieństwie do innych dronów z tej listy, nie jest używany przez siły amerykańskie, izraelskie ani europejskie. Jednocześnie Chińczycy sprzedają je… Irakijczykom, Egipcjanom, Nigeryjczykom, Pakistańczykom i Arabii Saudyjskiej. Wojsko irackie przetestowało już chińskiego drona w operacjach bojowych przeciwko ISIS, podczas gdy Saudyjczycy rozmieścili swoją część floty przeciwko rebeliantom Huti.
Przeczytaj także: Broń zwycięstwa Ukrainy: recenzja systemu przeciwlotniczego PPZR FIM-92 Stinger
Elbit Hermes 900
Kolejny “twór” izraelskich inżynierów, które może pochwalić się prawdziwym doświadczeniem bojowym i jest interesujące dla armii całego świata. Elbit Hermes 900 to taktyczny system bezzałogowych statków powietrznych średniej wysokości, zaprojektowany przede wszystkim w celu umożliwienia Siłom Obronnym Izraela prowadzenia operacji rozpoznania, obserwacji i wykrywania celów.
Hermes 900 to bardziej wyrafinowana wersja drona Hermes 450, który zasłynął z nalotów na Strefę Gazy w latach 2008-2009. Po prawie dwóch miesiącach ataków przy użyciu Hermesa 900 podczas Operacji Ochronne Wybrzeże zniszczono około 2300 bojowników Hamasu. Rzeczywista liczba zabitych przez tego konkretnego drona jest nieznana, ale status „sprawdzony w walce” zapewnił izraelskie kontrakty z Brazylią i Szwajcarią .
UAV Hermes 900 został zaprojektowany z myślą o maksymalnej wytrzymałości. Ponadto zwiększono wydajność lotu i zmniejszono zużycie paliwa.
UAV ma długość 8,3 m, rozpiętość skrzydeł 15 m i ładowność 350 kg. Posiada 2,5-metrową wewnętrzną komorę ładunkową.
UAV Hermes 900 jest wyposażony w silnik turbo Rotax 914 i może latać na maksymalnej wysokości 33 000 stóp. Prędkość maksymalna i przelotowa samolotu to odpowiednio 222 km/h i 103 km/h. Czas lotu drona to do 40 godzin, maksymalna masa startowa to 1180 kg.
Przeczytaj także: Broń zwycięstwa Ukrainy: Recenzja PPZR Starstreak MANPADS
General Atomics MQ-20 Avenger
General Atomics Avenger to zaawansowany dron w służbie armii amerykańskiej. Po raz pierwszy uniósł się w powietrzu w 2009 roku. Jest to system pojazdu z napędem odrzutowym zaprojektowany i wyprodukowany przez General Atomics Aeronautical Systems w celu zapewnienia szybkiego reagowania i zwiększonej zdolności bojowej sił powietrznych USA i sił NATO.
Bezzałogowy statek powietrzny ma długość 13 mi rozpiętość skrzydeł 20 m. Maksymalna masa startowa to 8255 kg, pojemność paliwa 3583 kg. Nośność wewnętrzna i całkowita wynoszą odpowiednio 1588 kg i 2948 kg.
MQ-20 Avenger może być wyposażony w różne, sprawdzone w boju rodzaje broni, w tym pociski przeciwpancerne “ziemia-powietrze” AGM-114 Hellfire, bomby GBU-39 250 funtów, naprowadzane laserowo GBU-12/GBU-49 Paveway II bomby 500 funtów, bomby naprowadzane laserowo GBU-16 o wadze 1000 funtów i precyzyjnie naprowadzane bomby GBU-48. Może również przenosić bomby kierowane GBU-31, GBU-32 i GBU-38 Joint Direct Attack Munition. Lista jest naprawdę jest długa.
Producent wyposażył również Avengera w środki zmniejszające jego widoczność dla radarów wroga. Te drony bojowe jak niewidzialny „mściciel” przerażają wroga.
Przeczytaj także: Switchblade: amerykańskie drony kamikaze dla obrony Ukrainy
Drony bojowe: Yabhon United 40
Yabhon United 40 to wielozadaniowy dron, który służy głównie w armii algierskiej i jest produkowany przez Zjednoczone Emiraty Arabskie. Oprócz operacji wojskowych dron może wykonywać zadania rozpoznawcze i humanitarne. Pierwszy lot odbył się w marcu 2013 roku.
United 40 UAV ma zakrzywioną formę i jest wyposażony w trójkołowe podwozie do bezpiecznego startu i lądowania.
Dron ma długość 11,13 m, wysokość 4,38 mi rozpiętość skrzydeł 20 m. Masa własna i maksymalna masa startowa samolotu to odpowiednio 520 kg i 1500 kg. Pojemność zbiornika paliwa 900 l.
Yabhon United 40 może być wyposażony w pociski “powietrze-ziemia” Yabhon-Namrod, pociski samosterujące Yabhon Thunder, torpedy Finmeccanica, a także bomby kierowane.
Drony bojowe zostały wyposażone w hybrydowy turbinowo-elektryczny układ napędowy, łączący czterosuwowy, czterocylindrowy, chłodzony silnik Rotax 914 UL z turbodoładowaniem.
Przeczytaj także: Najlepsze gry wideo, stworzone w Ukrainie
EADS Barracuda
Penetracja w sferę niewidzialnych dronów bojowych z napędem odrzutowym nie jest łatwa: niewiele o nich wiadomo. EADS Barracuda została opracowana przez firmę Airbus. To ciekawy dron odrzutowy, chociaż ma mniejszy zasięg i wytrzymałość w porównaniu do konkurentów. Przeznaczony jest do rozpoznania powietrznego i misji bojowych.
Urządzenie w całości wykonane z włókna węglowego. Ma długość 8,25 mi rozpiętość skrzydeł 7,22 m, masę startową 3250 kg. Niezwykły kształt skrzydeł sprawia, że w przeciwieństwie do innych dronów przypomina bardziej mały samolot. Dron jest przystosowany do przenoszenia 300 kg amunicji wojskowej.
Niezawodność i bezpieczeństwo Barracudy zapewnia potrójny system kontroli lotu i nawigacji. Barracuda może przenosić różne systemy uzbrojenia, od pocisków po bomby różnego typu i przeznaczenia.
Barracuda jest napędzana silnikiem turboodrzutowym P&W Canada JT15D-5C. Położenie i profil wlotu powietrza przyczyniają się do niskiego sygnału radarowego, ten UAV jest prawie niewidoczny.
Przeczytaj także: 10 technologicznych fiasko Rosji. Dlaczego nie będzie w stanie przetrwać sama
Drony bojowe: Sukhoi S-70 Okhotnik-B
Recenzja nie byłaby kompletna, gdybym nie wspomniał o niezręcznym stworzeniu, który pochodzi z Rosji. Próby produkcji dronów w tym kraju zawsze kończyły się niepowodzeniem.
Pierwszy rosyjski bojowy „stealth drone” był kontynuacją poprzedniego projektu MiG-a o nazwie “Płaszczka”. Chociaż wydaje się, że bardzo chcieli zrobić samolot szóstej generacji, ale albo za bardzo go “okroili” ze wszystkiego, albo nie dokończyli, ale okazało się, że jest to coś pomiędzy samolotem a dronem.
Nazywany jest „bezzałogowym kompleksem rozpoznania uderzeniowego”, ale w rzeczywistości jest to duży bezzałogowy samolot bojowy w stylu latającego skrzydła. Chociaż projekt latającego skrzydła został już odrzucony przez wszystkich producentów na świecie.
Dron posiada konwencjonalny silnik turboodrzutowy AL-31. Oznacza to, że pojawia się pytanie, czy to naprawdę niewidzialny dron, czy wszystko jest tylko na papierze. Ale tym, co odróżnia ten UAV od innych podobnych dronów, jest jego rozmiar: prawie cztery razy cięższy od podobnych urządzeń i znacznie większy. Może unieść prawie 3 tony broni i ma zasięg 6000 km.
Najciekawsze jest to, że wszystkie testy nie wypadły pomyślnie. “Myśliwy” został zaprojektowany do pracy w parze z myśliwcem odrzutowym piątej generacji Su-57, ale oba wykazały, że nie może być żadnej interakcji. Podczas lotów szkoleniowych zawsze pojawiają się problemy. Bezzałogowiec miał wejść na uzbrojenie rosyjskich sił powietrznych w 2024 roku, ale teraz tak się nie stanie, ponieważ większość podzespołów była zależna od zachodnich producentów.
Przeczytaj także:
- Jak funkcjonuje ukraińsko-polski portal Root-Nation.com w czasie wojny?
- Myśli ze schronu bombowego: Dlaczego Putin przegrywa technologiom i światu XXI wieku
- Czy rosyjski wywiad wojskowy korzysta z portali społecznościowych, aby wiedzieć, gdzie są Siły Zbrojne Ukrainy?
Autor polskiej wersji artykułu – Julia Pakhomenko